Vitesse daverde al op zijn grondvesten door alle grote problemen die de club bedreigen. Er is de dreigende degradatie, de uitermate stroef verlopende overgang van Russisch naar Amerikaans eigenaarschap, waarbij vraagtekens zijn gerezen over de kapitaalkrachtigheid van de beoogde nieuwe eigenaar Coley Parry, een slepende kwestie over de stadionhuur, een vertrekkende hoofdsponsor en een managementcrisis, waarbij de commerciële directeur ineens aan de touwtjes trekt.

De Nederlandse voetbalbond heeft zich in twee onderzoeken, die zijn uitgevoerd door forensische accountants, verdiept in de banden tussen Vitesse en Abramovich, maar kon niet bewijzen, dat de Chelsea-eigenaar de man was achter de Russische overname met Merab Jordania, Alexander Chigirinsky en Valeriy Oyf als eigenaars, allemaal zakenvrienden van Abramovich. In het onderzoek van de KNVB valt te lezen „er zijn geen indicaties dat Chelsea zeggenschap heeft in het beleid van Vitesse.”

De financiële connectie tussen Vitesse en Chelsea is nu wel aangetoond. In de zogenaamde Oligarch-files, een lek vanuit een Cypriotische server, zijn documenten gevonden door The Guardian en The Bureau of Investigative Journalism, waaruit blijkt dat er voor minstens 117 miljoen euro aan gelden vanuit Abramovich richting Vitesse zijn gevloeid door middel van ondoorzichtige brievenbusfirma’s in belastingparadijzen. De Russische oligarch heeft daarmee de uitgaven van Vitesse gefinancierd.

Er zijn altijd sterke vermoedens geweest van financiële connecties tussen Chelsea en Vitesse ondanks de ontkenningen van beide clubs. Door de jaren heen heeft de Arnhemse club gefungeerd als opleidingsclub voor de Londenaars en een bataljon aan Chelsea-spelers is in Arnhem actief geweest onder wie ook Mason Mount en Nemanja Matic. Dat alle drie de eigenaren sterke connecties hadden met Abramovich versterkte het idee van Vitesse als een door Chelsea gefinancierde club, maar de betrokkenen hebben dat steeds ontkend.

De UEFA-regels vereisen dat clubs die tegen elkaar uit kunnen komen in Europees verband onafhankelijk worden gerund om de integriteit van de competities te waarborgen. In de reglementen staat dat „geen individu of wettelijke entiteit mag controle hebben of invloed uit kunnen oefenen op meer dan één club die deelneemt aan een UEFA club-competitie.” Uit de documenten in de Oligarch Files kan niet worden afgeleid dat Abramovic of zijn club direct invloed uitoefende op het beleid bij Vitesse, maar ze wekken wel duidelijk de suggestie dat ze financieel een significant aandeel leverden, schrijft The Guardian.

The Britse krant heeft contact opgenomen met Jordania over de geldstromen en die heeft bevestigd dat Abramovich hem geld heeft geleend. „Het was mijn persoonlijke project en ze (Abramovich en Chigirinksky, red.) steunden me heel veel toen ik de club heb gekocht met mijn middelen en als er een geldtekort was, gebruikte ik ook het geld van mijn vrienden, in de eerste plaats Abramovich en Chigirinksy. Het was zogezegd een persoonlijke schuld, een persoonlijke schuld aan Abramovich en Chigirinsky.”

Bruce Buck, die in die periode voorzitter was van Chelsea, heeft tegenover The Guardian verklaard, dat hij „geen kennis of herinnering” heeft van de afspraken. Een andere voormalige directeur zei dat, waar nodig, bij transacties tussen Chelsea en andere clubs externe adviseurs betrokken waren „om ervoor te zorgen dat alle wetten, regels en voorschriften volledig worden nageleefd.”

Vitesse heeft tegen The Guardian aangegeven geen kennis te hebben gehad van de financiële connectie. Zowel Chigirinsky als Abramovich heeft niet willen reageren op vragen van de Engelse krant.

Zó liep de geldstroom van Abramovich naar Vitesse

Door het onderzoekswerk van The Bureau of Investigative Journalisme en The Guardian is blootgelegd hoe de geldstroom van Chelsea-eigenaar Roman Abramovich naar Vitesse liep.

In het eerste onderzoek van de KNVB naar mogelijke banden tussen Chelsea en Vitesse meldde de UEFA in 2010 dat Marindale Trading, een bedrijf dat kort daarvoor op de Britse Maagdeneilanden was geregistreerd, de financiering van de aankoop van de Nederlandse club door Jordania had gefaciliteerd. Zij stelde vast dat „via een web van bedrijven” een verbinding kon worden gelegd met een bedrijf dat eigendom was van Chigirinsky en zijn broer, waarin Abramovich een belang van 16% had. Maar de KNVB schreef dat zij geen „zekerheid had gevonden over de mogelijke bestuurlijke invloed van de heer Abramovich of de broers Chigirinsky.”

Lening van onbekend bedrag

De nieuwe documenten onthullen een keten van verdere leningen die naar Marindale Trading werden geleid via een netwerk van entiteiten in verschillende belastingparadijzen, die uiteindelijk naar Abramovich lijken te leiden. In augustus 2010 leende een van Abramovich’ bedrijven, het op de Britse Maagdeneilanden geregistreerde Ovington Worldwide, 20 miljoen euro aan Trigonia Anstalt, een in Liechtenstein geregistreerde entiteit die volgens de documenten banden had met Chigirinsky.

Op dezelfde dag werd een lening van een onbekend bedrag verstrekt door Limburg Holdings, een in Belize gevestigde offshore-entiteit, aan Marindale Trading. Uit documenten blijkt dat beide ondernemingen eigendom waren van Chigirinsky. Tien dagen later leende Marindale 20 miljoen euro - het exacte bedrag dat oorspronkelijk door het bedrijf van Abramovich was geleend - aan het bedrijf dat Jordania gebruikte als vehikel om Vitesse te kopen.

Miljoenenleningen

In de daaropvolgende drie jaar dat Jordania eigenaar was van Vitesse, werden nog vijf leningen verstrekt die alle hetzelfde patroon volgden. Het bedrijf van Abramovich, Ovington, leende miljoenen euro’s aan de Liechtensteinse onderneming die verbonden is met Chigirinsky. Die onderneming wijzigde vervolgens haar lening aan Marindale Trading, en vervolgens leende Marindale Trading precies hetzelfde bedrag aan Vitesse, bijna altijd op dezelfde dag.

Uit de documenten blijkt geen verband tussen het Liechtensteinse bedrijf en Limburg, maar identieke overeenkomsten van de data en cijfers wijzen er sterk op dat dit de weg was die het geld uiteindelijk aflegde.

Nadat Jordania in 2013 vertrok en Chigirinsky het formeel overnam als eigenaar van Vitesse, blijkt uit de documenten dat het patroon werd voortgezet, maar met een andere route. Het bedrijf van Abramovich, Ovington, leende miljoenen rechtstreeks aan een in Belize gevestigd bedrijf dat blijkbaar eigendom was van Chigirinsky. Die entiteit leende op haar beurt telkens geld aan Marindale Trading, dat precies hetzelfde bedrag aan Vitesse leende. Ten minste één van deze leningen werd verstrekt terwijl de KNVB bezig was met het tweede onderzoek.

Kort na afloop van het onderzoek werden de leningen nog een laatste keer omgeleid, toen een ander bedrijf van Abramovich, verbonden aan een andere trust, de rol van geldschieter overnam. In december 2015 kwamen de totale leningen die op deze manier door de bedrijven van Abramovich beschikbaar werden gesteld perfect overeen met het bedrag dat uiteindelijk beschikbaar werd gesteld aan het bedrijf waarmee Chigirinsky Vitesse financierde: 166 miljoen euro.