Hij is extreem zwaar, de Barkley Marathons in het Amerikaanse Tennessee. Een veertigtal deelnemers krijgen 60 uur om vijf keer een lus van 32 kilometer af te leggen. Het traject telt maar liefst 18.000 hoogtemeters – dat is meer dan twee keer de Mount Everest beklimmen – en loopt dwars door een natuurpark. De route, die voor 70 procent op ongebaande paden verloopt, is niet gemarkeerd. Deelnemers mogen voor de race een kaart bestuderen en op die basis een eigen kaart schetsen. GPS en hoogtemeters zijn verboden, een kompas mag wel. Zo moeten ze – vaak in het holst van de nacht - hun eigen weg zoeken doorheen amper begaanbaar terrein. Onderweg is nergens bevoorrading, behalve twee tonnen met water. Tijdens vriesnachten verandert dat water in ijsklompen.

Veel heuvels zijn zo steil - de gemiddelde hellingsgraad bedraagt 40 procent - dat de deelnemers op handen en voeten voortploeteren. Tijdens regenbuien verandert de ondergrond in een glibberige modderpoel. In 36 jaar bereikten amper 15 deelnemers de eindmeet. De laatste keer dat een atleet de finish haalde is alweer zeven jaar geleden.

Vorig jaar lukte Gentenaar Karel Sabbe (34) daar bijna in, maar hij strandde ’s nachts tijdens de vierde lus. “Ik raakte de weg kwijt, heel stom”, vertelde Karel vorig jaar in onze krant zijn straffe verhaal. “Door de vermoeidheid kon ik niet meer helder nadenken. Het was ook nacht, dat maakte het nog moeilijker. Op een bepaald moment zag ik een vrouw met kind voor mij. Ik wilde de weg vragen, maar toen ik dichterbij kwam, zag ik dat het een vuilnisbak was. Ik was aan het hallucineren. De bomen rondom mij werden plots dieren. Toen wist ik dat het voorbij was.” (lees het volledige verhaal hier). Bij zijn eerste deelname moest Karel ook al in de vierde lus stoppen.

De andere Belgische deelnemer is net als Karel Sabbe een tandarts: Thomas Van Woensel. Van Woensel is ook van geen kleintje vervaard. Als ultraloper finishte hij al eens in de top vijftig van de al even beruchte Marathon des Sables in de Sahara en liep hij een record op de GR129, een route van 573 kilometer dwars door ons land.

Hoe is de Barkley Marathons ontstaan?

De initiatiefnemers lieten zich inspireren door de ontsnapping van James Earl Ray, die als moordenaar van Martin Luther King tot 99 jaar gevangenisstraf was veroordeeld. In 1977 klauterde Ray het hek van zijn gevangenis over en dwaalde vervolgens 55 uur lang doorheen de woeste wouden van Tennessee. Tijdens die vluchtpoging geraakte de man amper 13 kilometer ver. Een zekere Gary Cantrell pochte dat hij in die tijd minstens 160 kilometer zou kunnen afleggen. Voor de naam van zijn evenement liet hij zichzelf inspireren door zijn buurman Barry Barkley.

Hoe verlopen de inschrijvingen?

Gegadigden krijgen een brief toegestuurd vol onheilspellende boodschappen. Ze worden gewaarschuwd dat hen ‘falen en vernederingen’ wacht, dat ze zich moeten voorbereiden op ‘een lange periode van onuitspreekbare kwellingen’ en dat ze moeten hopen om ‘zonder permanente psychologische en fysieke schade te ontsnappen’. Elk jaar mogen slechts zo’n 40 mensen deelnemen, variërend van specialisten tot mensen waarvan organisator Cantrell zegt dat ze eigenlijk geen plek zouden mogen krijgen. Een speciale attentie gaat daarbij uit naar het startnummer 1, de sukkel (m/v) die wordt beschouwd als de deelnemer met het minste kans om te finishen.

Hoe verloopt de wedstrijd?

De lopers moeten vijf keer een rondje (nou ja) van 33 kilometer afwerken. Althans, dat is de theorie. In de praktijk komt daar door de vele parcoursvergissingen vaak nog een pak meters bij. Er bestaat ook een light versie, die slechts drie rondjes bevat. Niet zonder ironie heet die de ‘fun run’. Het startuur schommelt tussen middernacht en twaalf uur ‘s middags. Een uur voor de start weerklinkt het geluid van de organisator die op een schelp blaast. Het echte startsein volgt wanneer Cantrell een sigaret opsteekt. Na elke lus mogen de lopers op Frozen Head State Park-parkeerdomein stoppen om te eten, te drinken, te rusten of verzorging te krijgen, maar de klok blijft lopen. Om te bewijzen dat ze het parcours gevolgd hebben, moeten de deelnemers tijdens elke ronde tussen negen en veertien boeken vinden. Daaruit moeten ze de bladzijde scheuren die overeenstemt met hun borstnummer. Na elke ronde kregen de deelnemers een nieuw nummer toegewezen.

Hoe hoog ligt de cultfactor?

Het evenement geldt niet alleen als een van de zwaarste ultralopen ter wereld, maar ook als de meest mysterieuze race in zijn soort. Hoe de startlijst wordt opgemaakt, hoort bij de talrijke bedrijfsgeheimen. Er is geen officiële website, maar wie het juiste emailadres te pakken krijgt, moet op de juiste minuut van de juiste dag een essay binnensturen met als onderwerp: ‘Waarom zou ik toegelaten moeten worden in de Barkleys.’ Daarnaast moet ook een inschrijvingsgeld van 1,60 dollar betaald worden en moeten de lopers ook een door de organisatie gekozen item meebrengen. Debutanten – Barkley-maagden in het jargon van wedstrijdbaas Cantrell – moeten een nummerplaat van hun staat of land doneren.