Het verhaal speelt in 1980 in een Engels kuststadje. Hilary Small (Olivia Colman) werkt als manager in de cinema Empire. Ze heeft een seksuele relatie met haar baas (Colin Firth) en leeft buiten de werkuren een teruggetrokken bestaan. De komst van een nieuwe werknemer, de jonge zwarte Stephen (Micheal Ward), zorgt voor een frisse wind in het leven van Hilary en haar collega’s. Tussen Hilary en Stephen groeit een diepe vriendschap en zelfs meer. Maar Stephen moet vaststellen dat Hilary plotse woede-uitbarstingen krijgt. Blijkt dat de vrouw bipolair is.

Intussen zorgen skinheads voor onrust. Je zou je kunnen afvragen wat liefde voor cinema, een bipolaire vrouw, een interraciale relatie en racisme in het Engeland van 1980 met elkaar te maken hebben. Weinig, vonden sommige critici. In hun ogen snijdt de film te veel thema’s aan voor zijn eigen goed.

Interne versus externe strijd

Maar regisseur Sam Mendes had echt wel zijn redenen om die thema’s met elkaar te verbinden: “Ik wilde tijdens de pandemie terugblikken op mijn jeugdjaren. Ik heb de film echter niet ontworpen als een hymne aan de magie van cinema. Voor mij gaat de kern van de film over Hilary’s interne strijd met haar psychische aandoening. Maar er is in de film ook een externe strijd die gevoerd wordt door het personage van Stephen vanwege de politieke situatie en de kleur van zijn huid. Dus de interne en de externe strijd botsen in de film. Daar gaat de film over. De cinema is de plaats waar de wegen van die twee personages elkaar kruisen.”

Het personage van Hilary is deels gebaseerd op de moeder van Mendes, romanschrijfster Valerie Mendes. “Ik groeide op als enig kind met een moeder die een psychische aandoening had. Noem het wat je wilt: schizofrenie, bipolaire stoornis, manische depressie. Je ontwikkelt dan wel een soort zesde zintuig. Je herkent meteen iemand met zo’n aandoening. Weet je dat er twee Sam Mendessen in deze film zijn. De ene is de jonge Sam die zijn moeder observeert terwijl ze instort. De andere is tiener Sam die begin jaren tachtig naar films keek, geweldige muziek hoorde en getuige was van een politiek landschap.”

De vele thema’s zijn dus wel degelijk met elkaar verbonden. Maar wat heeft cinema daar nog meer mee te maken? De projectionist, vertolkt door Toby Jones, verklaart het halverwege de film. Film is immers geen opeenvolging van magische lichtbeelden, want tussen al die beelden zit zwart. En zo is het leven ook.

‘Empire of Light’ speelt nu in de bioscopen