De aardbeving (op een diepte van ongeveer 18 kilometer) met een kracht van 7,8 op de schaal van Richter vond plaats om 4.17 uur plaatselijke tijd (2.17 uur Belgische tijd) nabij de stad Gaziantep, in het zuidoosten van Turkije. Het Amerikaanse USGS registreerde een kwartier na de eerste beving ook nog een krachtige naschok met een kracht van 6,7 op de schaal van Richter. Inmiddels zijn al meer dan 22 naschokken gemeten.

Veel mensen zouden door het nachtelijke uur verrast zijn in hun bed. “Ik heb in mijn 40 jaar nooit iets als dit gevoeld”, zei Erdem, een inwoner van Gaziantep bij persbureau Reuters. “We werden zeker drie keer heel hard door elkaar geschud, als een baby in zijn wieg.”

Dodentol

In Turkije vielen minstens 912 doden en 2.323 gewonden. In veel steden in het zuidoosten van het land zijn gebouwen verwoest, waardoor gevreesd wordt voor nog veel meer slachtoffers.

Volgens de Syrische overheid vielen in de provincies Aleppo, Hama en Latakia – die onder controle staan van het regime – zeker 326 doden, en raakten 639 mensen gewond, en zou de dodentol nog kunnen oplopen. In de door rebellen gecontroleerde gebieden vielen er al zeker 147 doden, meldt de hulporganisatie SAMS, die voornamelijk actief is in het noordwesten van het land.

Ook in onder meer Cyprus, Israël en Libanon was de aardbeving te voelen. In Damascus, Beiroet en Tripoli liepen mensen massaal de straat op, uit vrees voor de instorting van hun woningen.

Honderden onder puin

De omvang van de ramp is niet te overzien. Volgens officiële berichten zijn ten minste negen provincies in het zuidoosten van Turkije getroffen, waaronder Kahramanmaras en Diyarbakir, op meer dan 300 kilometer afstand van elkaar. Talloze huizen zijn ingestort. Alleen al in de provincie Malatya zijn 140 gebouwen ingestort. “Mensen zijn hun huizen uit gevlucht, en zijn nu te bang om terug te keren”, aldus Erdem uit Gaziantep. “Iedereen zit in zijn auto, of probeert naar open ruimte uit de buurt van gebouwen te rijden.”

Van het historische kasteel van Gaziantep zou volgens ooggetuigen weinig meer overblijven. In de steden Iskenderun (zo’n 100 kilometer ten westen van het epicentrum) en in Sanliurfa (zo’n 150 kilometer ten oosten van het epicentrum) zijn twee ziekenhuizen ingestort: daar wordt gevreesd dat veel patiënten vastzitten onder het puin.

“We waren met negen thuis”, aldus een vrouw met een gebroken arm en verwondingen in het aangezicht in Diyarbakir, naast wat overblijft van een zeven verdiepingen tellend appartementsgebouw. “Twee van mijn zonen liggen nog onder het puin, ik wacht tot ze gered worden.”

Reddingsacties

Als gevolg van de aardbeving zijn in Turkije ook al zeker minstens 1.700 gebouwen ingestort. Vermoedelijk liggen er op veel plaatsen nog mensen onder het puin. Zo toonde de staatszender TRT beelden over mensen die in Iskenderun vanonder het puin werden gehaald, en ook vanuit Gaziantep, Sanliurfa, Osmaniye, Diyarbakir en Adana kwamen er beelden van slachtoffers die, soms gehuld in dekens, worden afgevoerd.

Minister van Binnenlandse Zaken Süleyman Soylu zegt dat reddingsteams uit het hele land bijeen zijn gebracht, en vraagt iedereen in Turkije om voorlopig geen smartphones meer te gebruiken, zodat slachtoffers sneller kunnen gelokaliseerd worden. Turkije verzocht inmiddels al om internationale bijstand. De Verenigde Staten en Nederland lieten al weten hulp te zullen sturen, België zou bekijken of het B-Fast-team ter plaatse kan worden gestuurd.

Kwetsbaar

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft alvast zijn medeleven betuigd aan de burgers die door de aardbeving zijn getroffen. Erdogan zei ook dat de overheidsdienst voor rampenbeheer AFAD de hulpdiensten coördineert, en dat reddingswerkers op weg zijn naar het gebied. “We hopen dat we samen zo snel mogelijk en met zo min mogelijk schade deze ramp te boven komen, we blijven doorwerken.”

Turkije is wereldwijd één van de meest kwetsbare landen voor aardbevingen. In 1999 vielen er meer dan 17.000 doden bij een aardbeving in Izmit, een stad ten zuidoosten van Istanboel. En in 2011 vielen er meer dan 500 doden bij een aardbeving in de oostelijk gelegen stad Van.