Het overgrote deel van zijn stroomproductie haalt Noorwegen uit zowat 1.700 waterkrachtcentrales. Het land wordt daarom ook wel de groene batterij van Europa genoemd. Met name Nederland en Duitsland zijn in grote mate afhankelijk van Noorse elektriciteit, terwijl ook het Verenigd Koninkrijk een tiende van zijn stroom uit Noorwegen haalt.

Voorts beschikt Noorwegen over een duizendtal opslagreservoirs, die alles samen 70 procent van het jaarlijkse Noorse stroomverbruik kunnen stockeren. Die raken stilaan weer gevuld, maar zitten als gevolg van de energiecrisis in Europa nog steeds onder het niveau van het langjarige gemiddelde voor deze tijd van het jaar.

Minder export

Toen de stroomprijzen in Europa piekten in augustus had de Noorse regering al te kennen gegeven dat ze minder stroom zou gaan uitvoeren om de binnenlandse bevoorrading te verzekeren. Vrijdag stelde de regering een concreet plan voor.

“Het nieuwe beheersmechanisme betekent dat meer eisen worden gesteld aan de producenten in situaties waarbij het vooruitzicht bestaat dat de opslag een laag niveau bereikt”, zei premier Jonas Gahr Store. “Hierdoor kan de uitvoer worden beperkt.” Waterkrachtcentrales moeten zo in de eerste plaats bijdragen aan de energiebevoorrading in Noorwegen en de overheid kan bij een dreigend tekort zelfs ingrijpen.

Omstreden beslissing

De beslissing is omstreden. Noorwegen is geen lid van de Europese Unie, maar maakt als lid van de Europese Economische Ruimte (EER) wel deel uit van de interne energiemarkt. Volgens de regels mogen landen daarbij de stroomuitvoer naar buurlanden niet gedurende langere periodes beperken.

Ook vanuit de eigen netbeheerder Energinet kwam er al kritiek. Volgens Johannes Bruun, als directeur verantwoordelijk voor de elektriciteitsmarkt, zijn open grenzen juist de sleutel tot het in stand houden van de energiebevoorrading. “Het hele narratief in Noorwegen is verkeerd”, zo zei hij aan persbureau NTB, terwijl het volgens hem wettelijk gezien moeilijk wordt om de uitvoer ook daadwerkelijk te beperken.

De Noorse regering maakte zich vrijdag sterk dat haar plan wel degelijk binnen de Europese regels valt.