De Energieministers van de 27 EU-lidstaten doen vandaag een nieuwe poging om de energieprijzen in te dammen die momenteel een recordinflatie veroorzaken en Europa op de rand van een recessie doen balanceren.

Federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) maakte zich voordien al sterk dat er vlot een akkoord zou worden gevonden over een Europees juridisch kader dat de nationale regeringen in staat moet stellen om overwinsten extra te belasten. Elektriciteitsproducenten die zelf geen gas gebruiken, profiteren al maanden mee van de hoge gasprijzen die de marktprijs van elektriciteit de hoogte in stuwen. In België kijkt Vivaldi nu in de eerste plaats naar de nucleaire producent Engie. Die betaalt vandaag al een nucleaire rente, maar daar zou nog een extra belasting bovenop kunnen komen.

Ook over een beperking van de vraag is er een akkoord bereikt. Het is op de middag nog onduidelijk of dat exact het voorstel is dat de Commissie deze week aan de Raad bezorgde. Daarin stond dat lidstaten tijdens de piekuren verplicht vijf procent elektriciteit moeten besparen. De rest van de dag en nacht komt er een aanbeveling om het verbruik met tien procent te verminderen. In de meeste landen wordt er nu al een vraagvermindering van 15 procent vastgesteld, omdat consumenten zoals gezinnen en bedrijven zelf fors zijn gaan besparen.

Prijsplafond

Maar de hoofdschotel van de vergadering is eens te meer het prijsplafond. Van der Straeten en premier Alexander De Croo (Open Vld) rekenden zich twee weken geleden al rijk: er was een meerderheid gevonden om een Europees prijsplafond in te voeren op de gasprijzen en dat was de verdienste van ons klein land, dat al sinds maart zo een plafond voorstelt.

Maar het werkdocument dat de Europese Commissie deze week aan de ministers bezorgde, beschouwt een prijsplafond op Russisch gas als het hoogst haalbare, ook al werd dat voorstel al eerder afgeschoten door de Raad. Voor de rest worden er vooral bezwaren opgesomd waarom een algemeen prijsplafond niet zal werken of wat de gevaren ervan zijn.

Alle ogen op Duitsland

Samen met Italië, Griekenland en Polen heeft België een brief geschreven naar de Commissie waarin nogmaals wordt gepleit voor een algemeen plafond. Die brief is ondertussen ondertekend door 14 lidstaten, maar die zijn niet voldoende voor een gekwalificeerde meerderheid binnen de Raad. Vooral Nederland, Denemarken en Duitsland blijven zich verzetten. Zij zeggen dat een plafond de bevoorradingszekerheid in het gedrang brengt.

De Europese Commissie werpt ook op dat een algemeen prijsplafond enkel mogelijk is als er een grote financiële buffer wordt aangelegd. Er zou ook een nieuw op te richten Europees orgaan moeten komen om de energievoorraden te verdelen en beheren.

Van der Straeten zegt dat een financiële buffer van 2 miljard euro zou volstaan, een bedrag dat in het niets verdwijnt in vergelijking met wat de lidstaten momenteel spenderen aan maatregelen die de energiefacturen verzachten.

Al deze technische discussies zijn allemaal al eens gevoerd. Nederland en Denemarken, maar ook Zweden die niets wil weten van een beperking op de marktprijzen, zullen wellicht nooit akkoord gaan. Alle hoop van de veertien ondertekenaars van de brief is gericht op Duitsland. Van der Straeten had vrijdagochtend al een ontbijtoverleg met haar Duitse collega Robert Habeck, eveneens van groene signatuur. Bij het binnengaan van de vergadering zei ze dat “Duitsland zich constructief opstelt. En wij kunnen al hun bezwaren weerleggen.”