De veertiende editie is het al, van ‘Safer Internet Day’, de dag waarop wereldwijd aandacht wordt besteed aan veilig surfen. En dat is nodig ook, blijkt uit cijfers die Kamerlid Leen Dierick (CD&V) opvroeg naar aanleiding van het jaarlijks gebeuren.

Meer ‘windows scam’

Het online meldpunt, een samenwerking van onder meer de FOD Economie en de federale politie, ontving vorig jaar bijna 9.000 meldingen, tegenover 6.000 in 2016. Het grootste deel van alle aangiftes gaat over fraude bij online kopen en verkopen, gevolgd door ongewenste e-mails, zoals spam en phishingmails.

Daarnaast zit het aantal meldingen over de ‘windows scam’ in de lift, een vorm van oplichting waarbij een zogezegde medewerker van Microsoft je opbelt om (tegen betaling) hulp aan te bieden, maar daarna schadelijke software installeert om aan persoonlijke (bank)gegevens te geraken. Het meldpunt zag het aantal meldingen hierover meer dan verdriedubbelen in een jaar tijd.

Persoonlijke gegevens delen

“Een beter internet begint bij jou”, dat is het thema van de ‘Safer Internet Day’ dit jaar. Vooral voor kinderen is dat een belangrijke boodschap. Child Focus en een reeks andere initiatiefnemers proberen leerlingen dan ook na te laten denken over cyberveiligheid. “Zo geven we leerkrachten handvatten om het gesprek op te bouwen over onderwerpen als cyberpesten en het openbaar delen van persoonlijke gegevens”, legt Nel Broothaers van Child Focus uit. “Zo moet duidelijk worden dat ze niet zomaar alles moeten delen of niet op alles moeten reageren, maar dat ze daarover moeten nadenken.”

En dat laatste geldt ook voor volwassenen. Hoewel de iets oudere bevolkingsgroepen gemiddeld een heel stuk kariger omgaan met de gegevens die ze delen op het wereldwijde web, gebeurt het ook dat er ongewild persoonlijke informatie online circuleert. Bijvoorbeeld bank- of adresgegevens.

Nooit te gebruiken wachtwoorden

Uit studies blijkt dat heel wat mensen bij de meest eenvoudige en korte wachtwoorden zweren. Die zijn immers gemakkelijk te onthouden. Maar net daar loopt het dan ook vaak mis: het is voor hackers en hacksystemen erg eenvoudig om bepaalde wachtwoorden te ontrafelen. In onderstaand lijstje staan alvast enkele (te vermijden) favorieten.

• 123456

• 123456789

• qwerty

• 12345678

• 111111

• 1234567890

• 1234567

• password

• 123123

• 987654321

Wie recent nog een nieuw paswoord heeft moeten aanmaken, koos misschien wél voor een moeilijker te raden alternatief. Zoals de naam van een huisdier, een oude school of favoriete serie. Misschien zelfs met nog wat extra cijfers of letters en - om het helemaal ingewikkeld te maken - een hoofdletter in het midden van het woord. Onkraakbaar. Of toch?

Veilige wachtwoorden

Onder meer door IT-specialist Bill Burr werd lange tijd gedacht dat het ideale wachtwoord bestond uit een willekeurige combinatie van cijfers en (hoofd)letters. Tot grote ergernis van menig surfer, want wachtwoorden als ‘Tr0ub4dor&3’ zijn veel moeilijker te onthouden. De man kwam later zélf terug op die analyse. De huidige systemen van hackers en fraudeurs zouden dergelijke logins namelijk toch gemakkelijk kunnen kraken.

Wat dan wél veilig is? Experts beweren dat lange wachtwoorden bestaande uit zo’n vier woorden veel moeilijker zijn om te kraken. Zo ontdekte de cartoonist Randall Munroe eerder dat het 550 jaar zou duren om het wachtwoord ‘correcthorsebatterystaple” te kraken, terwijl een wachtwoord met cijfers en letters, en dat als veilig werd beschouwd, al in drie dagen gehackt kon worden.

Tips voor veilig surfen

Niet enkel het kiezen van een slim wachtwoord is een must om veilig te surfen, hieronder enkele tips waarmee je enkele risico’s kan uitsluiten.

• Controleer regelmatig op updates. Om mogelijke lekken in de veiligheid van je computer, smartphone of tablet te vermijden (zowel bij Windows en Mac), installeer je altijd het best de laatste update van je besturingssysteem.

• Stel het paswoord van je wifi-netwerk zelf in. De installateur van je internetprovider heeft in de meeste gevallen een sticker op de modem geplakt met daarop de code van je wifi-netwerk. Pas het even aan als je dat nog nooit hebt gedaan. Dat kan door even te bellen naar de provider of via een tabje ‘modeminstellingen’.

• Gebruik niet hetzelfde wachtwoord voor àl je applicaties. Of het nu om je e-mailaccount, online winkelpasje of Netflix-account gaat, de regel geldt altijd: hoe meer variatie, hoe beter.

• Surf niet naar websites met persoonlijke of belangrijke informatie via openbare computers of een openbaar wifi-netwerk. Hackers zullen er maar wat graag misbruik van proberen maken, aangezien ze dan ineens massaal veel gegevens in de wacht kunnen slepen. Vermijd bijvoorbeeld bankverrichtingen.

• Houd als ouder af en toe een oogje in het zeil. Als zoon- of dochterlief het plots over aankopen heeft in een bepaald spelletje bijvoorbeeld. Geef ook nooit zomaar de bankkaart mee aan de computer.